همشهری‌آنلاین: استان قزوین قدمتی بسیار طولانی در تاریخ کشور دارد. به همین دلیل از گذشته‌های دور تاکنون برگزاری رسم‌های ملی، مذهبی و قومی در این استان جایگاه و اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از این آیین‌ها مربوط به ماه رمضان است که در قزوین به عنوان نخستین پایتخت حکومت شیعی صفویه برگزار می‌شود.
مراسم گل خندانی
«علی اصغر یوسف گمرکچی»، پژوهشگر فرهنگ عامه مردم قزوین گفته‌است: مراسم گل‌خندانی از آیین‌های قدیمی مردم قزوین و به نوعی آیین پیشواز ماه رمضان در این دیار بود.
به گفته وی، این آیین تا اواخر دهه ۳۰ شمسی در قزوین برگزار می‌شد. در گل خندانی خانواده‌ها در آخرین جمعه ماه شعبان یا چند روز مانده به ماه رمضان، گرد هم می‌آمدند و آن روز را با شادمانی می‌گذراندند. اگر هوا گرم بود این مراسم در باغستان‌های قزوین و اگر هوا سرد بود در منزل بزرگان فامیل اجرا می‌شد. به گفته گمرکچی، در این مراسم علاوه بر غذاهای اصیل قزوینی مثل قیمه نثار و میان وعدهایی مانند دیماج، خوراکی‌ای با عنوان «حلوا تَرَک» از آرد گندم، روغن حیوانی و شیره انگور پخته می‌شد.
تعیین موذن و مناجات‌نامه‌خوان
پژوهشگر فرهنگ عامه مردم قزوین آورده‌است: آن موقع‌ها خبری از وسایل ارتباط جمعی در کار نبود برخی افراد به عنوان مناجات‌نامه‌خوان و موذن وظیفه داشتند با انجام اعمالی زمان سحر و افطار را اعلام کنند. به همین دلیل افرادی از سوی معتمدان محله پیش از شروع ماه رمضان برای این کارها انتخاب می‌شدند تا مردم را برای خوردن سحر و اعلام زمان اذان‌ها صبح و افطار خبردار کنند.
قول دادن هدیه به روزه اولی‌ها
در گذشته نوجوانانی که قصد داشتند برای نخستین بار روزه بگیرند اهل خانه و فامیل را از نیت خود آگاه می‌کردند. بزرگ‌ترها هم برای تشویق آنها وعده هدیه به آنها را می‌دادند و این هدیه، بسته به توان مالی خانواده‌ها در شهرها و روستاها متفاوت و از قبیل جوجه مرغ و خروس، بره، بزغاله یا یک جفت گیوه و روسری بود.
مراسم ختم قرآن
ختم قرآن از آیین‌های همیشگی ماه رمضان در قزوین است. معمولا جلسه ختم قرآن آقایان عصرها در مساجد و بانوان صبح‌ها در خانه افراد «بانی» و در کل ۳۰ روز ماه رمضان برگزار می‌شود.
افطاری دادن از نیمه رمضان
چند سالی است که گستردن سفره افطاری خانوادگی و عمومی در اغلب روزهای این ماه انجام می‌شود، اما در گذشته این رسم از ۱۵ رمضان یعنی از شب میلاد امام حسن مجتبی (ع) شروع می‌شد و تا یکی دو شب مانده به پایان ماه ادامه می‌یافت.
غذاهای ویژه رمضان
در این ماه پربرکت سفره‌های مردم قزوین رنگ و بوی خاصی دارد. بانوان قزوینی برای افطاری و سحری غذاها و خوردنی‌هایی مانند دیماج، شیرمال، حلیم، آش دوغ، شیربرنج، فرنی، رنگینک و قیمه نثار تهیه می‌کنند.
فرستادن افطاری به خانه نوعروسان
یکی از آداب قزوینی‌ها تهیه و فرستادن افطاری برای نوعرسان‌شان بود. در این رسم تعدادی از بستگان داماد به منزل نوعروس می‌رفتند و افطاری ساده برایش می‌برند. امروزه نیز برخی از مردم پای‌بند به این سنت هستند و با مهیاکردن طبقی از غذاها و شیرینی و هدیه‌ای مخصوص در یک افطار به منزل عروس می‌روند.
شب‌های قدر
شب‌های قدر در قزوین حال و هوای ویژه‌ای دارد. این مراسم در مسجد نبی و امامزاده حسین(معروف به شاهزاده حسین) با شور بیشتری برگزار می‌شود. برپایی مراسم سوگواری برای حضرت علی(ع) هم جایگاه ویژه دارد و برخی مردم دراین شب‌ها غذای نذری می‌پزند و بین مردم تقسیم می‌کنند.
وداع با ماه رمضان
وداع با ماه رمضان هم از رسم‌های مردم قزوین است. آنها در آخرین روز از ماه مبارک رمضان و قبل از طلوع خورشید بر سجاده می‌نشینند و این‌که یک ماه میهمان خدا بودند، شکرگزاری می‌کنند. این کار به رسم وداع معروف است.
عید فطر
قزوینی‌ها در همان ساعات اولیه صبح عید فطر آماده می شوند و برای خواندن نماز عید، به مسجد محل یا مصلی می‌روند. بعد از خواندن نماز، زیارت اهل قبور و دید و بازدید از بزرگان فامیل از دیگر برنامه‌های این روزشان است. برخی از مردم این شهر رسم دارند که صبحانه عید فطرشان حتما کله‌پاچه باشد.
نظر شما